Bạn Biết Gì Về Cách Thức Tiếp Đón Một Nguyên Thủ Quốc Gia?

UV BCT Đinh Thế Huy đón ông Tập tại sân bay 12/2015

Luật sư Hoàng Văn Thạch

Nhân chuyến thăm của ông Obama đến Việt Nam đang được rất nhiều người quan tâm. Chúng tôi giới thiệu bài viết dưới đây của Ls Hoàng Văn Thạch để các bạn hình dung ra cách thức tiếp đón một Nguyên thủ quốc gia của Việt Nam diễn ra như thế nào?

Danh nghĩa các chuyến thăm:

Theo thông lệ Nguyên thủ quốc gia là Người đứng đầu Nhà nước. Theo Hiến pháp Việt Nam thì Chủ tịch nước là Nguyên thủ quốc gia của Việt Nam.

Các chuyến thăm cấp cao của Nguyên thủ quốc gia sẽ có danh nghĩa đơn thuần là Nguyên thủ Quốc gia, nhưng có trường hợp vừa danh nghĩa là Nguyên thủ Quốc gia đồng thời là Người đứng đầu Đảng cầm quyền (Ví dụ như trường hợp của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình). Bộ ngoại giao Việt Nam sẽ thỏa thuận với Bộ ngoại giao nước bạn về danh nghĩa của chuyến thăm.

Các nguyên thủ cũng tiến hành các chuyến thăm dưới một trong bốn hình thức: có thể là thăm cấp nhà nước, thăm chính thức, thăm làm việc, thăm cá nhân. Trong đó thăm cấp nhà nước là chuyến thăm được đón tiếp với mức độ nghi lễ nhà nước cao nhất. Theo báo chí Việt Nam thì chuyến thăm của ông Obama tới Việt Nam vào ngày 23/05/2016 là chuyến thăm Chính thức. Còn chuyến thăm của ông Tập Cận Bình hồi tháng 11/2015 là chuyến thăm cấp Nhà nước.

Ai là người chủ trì việc đón tiếp Nguyên thủ quốc gia nước bạn? Thông thường sẽ là Chủ tịch nước. Nhưng nếu Nguyên thủ nước bạn đồng thời là người đứng đầu Đảng cầm quyền thì Tổng bí thư sẽ chủ trì; còn Chủ tịch nước có hội kiến riêng và mời cơm thân mật với nguyên thủ nước bạn. Ví dụ như khi đón ông Obama thì Chủ tịch nước chủ trì nhưng khi đón ông Tập Cận Bình thì là Tổng bí thư. Trong bài viết này Chủ tịch nước, Tổng bí thư một số trường hợp sẽ gọi chung là Trưởng đoàn Việt Nam.

Chủ nhiệm VP Chủ tịch nước Đào Việt Trung đón ông Obama tháng 5/2016

Các bước trong nghi thức đón tiếp:

Dù thăm với danh nghĩa là chuyến thăm Chính thức hay thăm cấp Nhà nước thì nghi thức sẽ gồm các bước:

1/ Đón đoàn tại sân bay:

Đối với bước này thì thành phần ra đón đoàn sẽ gồm: Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước, Bộ trưởng tháp tùng, Đại sứ Việt Nam tại nước khách, lãnh đạo Bộ Ngoại giao, người tháp tùng Phu nhân (Phu quân (nếu có)) Nguyên thủ Quốc gia nước khách, Cục trưởng Cục Lễ tân Nhà nước, Vụ trưởng Vụ Đối ngoại Văn phòng Chủ tịch nước, Vụ trưởng Vụ khu vực Bộ Ngoại giao.

Riêng đối với trường hợp đón tiếp Nguyên thủ quốc gia là người đứng đầu Đảng cầm quyền thì cả Đảng và Nhà nước cùng đón tiếp nên trưởng đoàn sẽ là một Ủy viên Bộ chính trị, bất kể đó là Đảng công sản hay đảng phái nào khác (Đó là lí do vì sao một số ý kiến thắc mắc sự có mặt của ông Đinh Thế Huynh trong vài trò trưởng đoàn tại sân bay khi đón ông Tập Cận Bình; còn đón ông Obama trưởng đoàn lại là ông Đào Việt Trung - chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước). Ngoài ra trong thành phần đón đoàn sẽ có thêm Trưởng ban đối ngoại Trung ương, lãnh đạo Tp Hà Nội, Vụ trưởng Vụ khu vực Ban Đối ngoại Trung ương, Vụ trưởng Vụ Lễ tân Ban Đối ngoại Trung ương.

Nghi thức sẽ có hai hàng tiêu binh danh dự đứng hai bên thảm từ chân cầu thang máy bay đến nơi đỗ xe của Trưởng đoàn khách. Đoàn Việt Nam sẽ đến tặng hoa Nguyên thủ và phu nhân (phu quân) nước bạn.

2/ Lễ đón chính thức:

Chủ tịch nước hoặcTổng bí thư (gọi chung là trưởng đoàn Việt Nam) và phu nhân (nếu nguyên thủ nước bạn đi cùng phu nhân, phu quân) sẽ ra đón Nguyên thủ nước bạn tại nơi đỗ xe. Sau đó sẽ có một em thiếu nhi tặng hoa cho Nguyên thủ nước bạn và các em thiếu nhi khác vẫy cờ, hoa.

Trưởng đoàn Việt Nam và Nguyên thủ nước bạn đi lên bục danh dự; hai Phu nhân (Phu quân) được mời đến vị trí đầu hàng các quan chức Việt Nam. Lúc này quân nhạc cử Quốc thiều nước khách và Quốc thiều Việt Nam. Sau đó các bên sẽ giới thiệu và bắt tay các thành viên khác trong đoàn.

Cuối cùng trong bước này là chụp ảnh lưu niệm tại phòng khách tiết và tiễn Nguyên thủ nước bạn ra tận xe.

3/ Hội đàm chính thức: 

Trong bước này Đoàn Việt Nam và đoàn khách sẽ trao đổi với nhau trong khuôn khổ chuyến thăm. Tùy từng trưởng hợp mà Trưởng đoàn Việt Nam và Nguyên thủ nước bạn có thể sẽ hội kiến riêng trước khi hai bên hội đàm chính thức.

4/ Tiếp xúc cấp cao: cuộc tiếp xúc của khách cấp cao nước ngoài với Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam. Bước này thì tùy từng cuộc gặp mà có thể có hoặc không.

5/ Tiệc chiêu đãi: 

Chủ tịch nước sẽ chủ trì buổi chiêu đãi với Nguyên thủ nước bạn. Nếu Nguyên thủ nước bạn là người đứng đầu đảng cầm quyền thì cả Chủ tịch nước và Tổng bí thư đồng chủ trì.

Thành phần tham dự ngoài một số thành viên của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Mặt trận tổ quốc thì tùy từng trường hợp sẽ có thêm một số quan chức, nhân sĩ, trí thức, đại diện doanh nghiệp có nhiều quan hệ với nước khách cùng dự;

Tại tiệc chiêu đãi Trưởng đoàn Việt Nam sẽ đọc diễn văn chào mừng, Nguyên thủ nước bạn đọc diễn văn đáp từ.

Cuối tiệc chiêu đãi sẽ tổ chức biểu diễn nghệ thuật chào mừng đoàn tại Nhà hát Lớn Hà Nội (hoặc tại tiệc chiêu đãi tùy theo thỏa thuận với nước khách).

6. Tiễn khách tại sân bay: nghi thức diễn ra như như khi đón tiếp.

Tương tự các cuộc thăm cấp cao của Người đứng đầu Chính phủ các nước cũng diễn ra theo các bước và nghi thức tương tự và người chủ trì sẽ là Thủ tướng chính phủ.

Nói thêm về đoàn xe hộ tống dẫn đường: Trừ trường hợp khi có yêu cầu đặc biệt từ nước bạn như trường hợp của Mỹ; các trường hợp khác khi tiếp đón nguyên thủ quốc gia sẽ thăm cấp nhà nước hay thăm chính thức có 08 mô-tô hộ tống; có xe cảnh sát dẫn đường. Đối với chuyến thăm của Người đứng đầu chính phủ sẽ có 06 mô-tô hộ tống. Mô-tô hộ tống chỉ áp dụng trong các hoạt động chính thức tại thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh

Bài viết tóm lược quy định tại Nghị định 145/2013/NĐ-CP.

Hà Nội, 24 tháng 5 năm 2016