BÌNH LUẬN: Một Quy Định Khó Hiểu Về Đánh Giá Lại Tài Sản Cố Định

Takei Emi

Luật sư: Hoàng Văn Thạch

Điểm a Khoản 4 Điều 4 Thông tư 45/2013/TT-BTC quy định về khấu hao tài sản cố định khi quy định về đáh giá tài sản cố định có quy định như sau:

“Đánh giá lại giá trị TSCĐ trong các trường hợp:

-  Theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Thực hiện tổ chức lại doanh nghiệp, chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức doanh nghiệp: chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, cổ phần hoá, bán, khoán, cho thuê, chuyển đổi công ty trách nhiệm hữu hạn thành công ty cổ phần, chuyển đổi công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn.

-  Dùng tài sản để đầu tư ra ngoài doanh nghiệp.”

Như vậy theo quy định thì có 03 trường hợp phải đánh giá lại giá trị tài sản cố định tương ứng với 03 gạch đầu dòng nói trên. Trong đó gạch đầu dòng thứ 2 lại quy định thành 03 trường hợp phải đánh giá lại TSCĐ, bao gồm: 1/ tổ chức lại doanh nghiệp, 2/ chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, 3/ chuyển đổi hình thức doanh nghiệp. Trong 03 trường hợp này thì Thông tư tiếp tục chia nhỏ thành nhiều trường hợp cụ thể gồm: chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, cổ phần hoá, bán, khoán, cho thuê, chuyển đổi công ty trách nhiệm hữu hạn thành công ty cổ phần, chuyển đổi công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn.

Quy định này có một số điểm không đảm bảo các nguyên tắc khi xây dựng văn bản pháp luật. Cụ thể

1.      Thứ nhất: Quy định đưa ra 03 trường hợp phải đánh giá lại tài sản cố định gồm: 1/ tổ chức lại doanh nghiệp, 2/ chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, 3/ chuyển đổi hình thức doanh nghiệp.

Tại Khoản 16 Điều 4 Luật Doanh Nghiệp quy định “Tổ chức lại doanh nghiệp là việc chia, tách, hợp nhất, sáp nhập hoặc chuyển đổi doanh nghiệp”.

Và cũng theo Luật doanh nghiệp thì quy định về “chuyển đổi doanh nghiệp” nằm trong Chương VIII về “Tổ chức lại doanh nghiệp, phá sản, giải thể doanh nghiệp”

Như vậy “tổ chức lại doanh nghiệp” đã bao gồm việc “chuyển đổi doanh nghiệp” (hay cách gọi khác là chuyển đổi hình thức doanh nghiệp). Tuy nhiên quy định trên lại xếp chúng ngang hàng theo kiểu liệt kê dẫn đến cách hiểu chuyển đổi hình thức doanh nghiệp” và “tổ chức lại doanh nghiệp” là 02 trường hợp khác nhau.

Kết luận: Không đảm bảo tính thống nhất.

2.    Thứ hai: Trong 03 trường hợp phải đánh giá lại tài sản cố định như nêu trên quy định tiếp tục liệt kê một loạt các trường hợp nhỏ trong 03 trường hợp đó, gồm: chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, cổ phần hoá, bán, khoán, cho thuê, chuyển đổi công ty trách nhiệm hữu hạn thành công ty cổ phần, chuyển đổi công ty cổ phần thành công ty trách nhiệm hữu hạn”

 Trong các trường hợp được quy định liệt kê thì có hai trường hợp “khoán, cho thuê” không rõ ý của Nhà làm luật vì không rõ “khoán” và “cho thuê” cái gì? Vì 02 trường hợp này không thuộc bất kỳ trường hợp nào trong 03 trường hợp 1/ tổ chức lại doanh nghiệp, 2/ chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, 3/ chuyển đổi hình thức doanh nghiệp.

Quy định này trong thực tế đã dẫn đến cách hiểu khác đi rằng đây là trường hợp khoán và cho thuê tài sản. Tuy nhiên việc khoán và cho thuê tài sản cũng không thuộc 03 trường hợp 1/ tổ chức lại doanh nghiệp, 2/ chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp, 3/ chuyển đổi hình thức doanh nghiệp. Ngoài ra nếu hiểu như vậy cũng không phù hợp với hướng dẫn tại Tài khoản kế toán 412, không phù hơp với pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp.

Kết luận:    Không đảm bảo tính hợp pháp.

Đây là quy định đã tồn tại nhiều năm, qua nhiều đời văn bản. Nhưng lỗi này vẫn không được khắc phục. Văn bản thay thế kế thừa y nguyên quy định của văn bản trước đó.